GPD Interview
Thijs Römer, bekend van zijn rollen in films van Theo van Gogh en zijn
huwelijk met Katja Schuurman, is dit seizoen te zien als Othello in het gelijknamige
toneelstuk van Shakespeare. ,,Belangrijk is dat hij een buitenstaander is, dat
hij er niet bij hoort in die maatschappij. Hij moet dubbel zo hard werken om
geaccepteerd te worden.”
Ik heb gemerkt dat het minder vanzelfsprekend is geworden om open en eerlijk in het leven te staan. Dat zie je ook bij Othello.” Volgens Thijs Römer, die dit seizoen langs Nederlandse schouwburgen trekt als 'De Moor' Othello, gaat Shakespeare's stuk over de vernietiging van kwetsbaarheid. Shakespeare beschrijft hoe een zwarte man in dienst van het Venetiaanse hof trouwt met het mooiste meisje van de stad en uiteindelijk door Jago, een ondergeschikte, ten val wordt gebracht. Jago weet hem namelijk onzeker te maken over de trouw van zijn echtgenote. Het stuk eindigt met moord en doodslag. ,,Dat is zo eng: er hoeft maar een iemand op te staan en alles is kapot. Het is ook vrij makkelijk om iemand kapot te maken. Je kunt drie keer achter zijn rug om zeggen: die is aan de coke. En dan zie je hem twee keer naar de wc gaan, en dan denk je gelijk: die is wezen scoren. Hij kan niet eens meer aan zijn neus zitten. Dat vertelt zich rond en binnen twee maanden zit zo iemand zonder werk. Dat is wat er bij Othello gebeurt. Zie dan maar eens met beide benen op de grond te blijven staan, als iedereen om je heen opeens het vertrouwen in je opzegt.”
Thijs Römer kan in Othello's situatie wel iets herkennen van zijn eigen leven. Tot een paar jaar geleden was hij een 'gewone' jonge acteur, die opviel met zijn rollen in het tv-werk van Theo van Gogh. Hij stamt dan wel uit het vermaarde theater- en televisiemakersgeslacht Römer (zijn opa is Baantjer, zijn oom bedacht Big Brother), maar daarvan zijn er meer. Thijs Römer werd echter plots een echte BN-er sinds hij bij de opnames voor Van Goghs tv-bewerking van de klassieke tragedie Medea een relatie kreeg met Katja Schuurman. Opeens was hij 'hot', met alle nadelen van dien. Voor hun huwelijk weken ze uit naar Frankrijk en slaagden er ook daar ternauwernood in om de paparazzi op afstand te houden: ,,Het is idioot dat je zoveel moeite moet doen om gewoon te kunnen trouwen”, is het enige dat Römer er nu nog over kwijt wil: ,,Maar ik verwacht verder niet al te veel last te zullen hebben van de roddelpers. Daar zijn we te saai voor, want goede relaties zijn altijd saai.” Dat deelt hij dan niet met Shakespeares antiheld: die gaat ten onder aan een stormachtig liefdesleven.
Op de dag dat Römer terugkeerde van huwelijksreis was ook de eerste repetitie van Othello bij Het Nationale Toneel. De voorbereidingen voor het stuk duurden echter al veel langer. Anders dan de gemiddelde acteur was Römer al anderhalf jaar geleden bezig met het bespreken van wie er mee zou werken, hoe het stuk zou worden aangepakt, en meer van dat soort dingen waar je normaalgesproken als toneelspeler verre van blijft. Dat komt omdat deze voorstelling een coproductie is tussen Annette Speelt, het kleine theatermakerscollectief dat Römer vier jaar terug met onder anderen acteur Michel Sluysmans oprichtte en het grote gezelschap Het Nationale Toneel.
,,Bij Annette Speelt bepalen we met elkaar welk stuk we waarom op dit moment willen spelen. Bij een groot gezelschap als Het Nationale Toneel vraagt niemand van de acteurs zich dat af. Dat vind ik eigenlijk heel erg saai. Het lijkt me helemaal niet interessant om alleen maar uitvoerend artiest te zijn. Je hebt werk, je staat soms in een groot, dan weer in een klein stuk, werkt dan met de ene en dan weer met de andere regisseur. Je hoeft zelf niets te bedenken.” Maar ondertussen staat hij wel met die gezelschapsacteurs in hetzelfde stuk. Levert dat geen wrijving op? Thijs Römer vertelt dat het in het begin erg wennen was voor beide partijen: ,,De marketingafdeling hier is gewend om iets te bedenken wat ze eerst aan de directeur voorleggen. Maar onze marketingmensen overleggen eerst alles met ons. Wij worden nu tijdens de repetitie gebeld met vragen over de affiche. Dat vinden de andere acteurs wel vreemd. Maar inmiddels ziet iedereen er de lol wel van in.”
Dat is maar goed ook. Anders zou je al snel een onwerkbare situatie hebben. Römer beaamt dat: ,,Dit is een groot bedrijf met zestig man in dienst, en wij zijn met zijn zessen. Dat betekent dat we hard moeten hollen om die voortdenderende trein bij te houden. Zij zijn het democratisch overlegmodel niet gewend, maar wij willen het graag wel zo doen. Dus nu moeten we steeds goed opletten dat er geen beslissingen worden genomen waar wij eerst nog onderling overleg over moeten hebben.” Enige bescheidenheid is natuurlijk ook op zijn plek. Regisseur Johan Doesburg is en blijft natuurlijk wel de baas: ,,Wij moeten niet van Johan Doesburg verwachten dat hij als een collectief-regisseur gaat werken, maar hij mag ook niet van ons verwachten dat wij onze idealen opzij zetten. Daar hebben we nu wel een weg in gevonden.”
Blijft over de kwestie van de kleur van Othello. Het origineel van Shakespeare verhaalt van een Moorse man die het tot generaal schopt in het leger van Venetië. Iedereen in het stuk heeft het erover hoe zwart deze man is. Thijs Römer is dan wel net terug uit een zonnig gebied, zwart kun je hem met geen mogelijkheid noemen. Hoe zit dat? Volgens Römer is Othello's huidskleur van ondergeschikt belang: ,,Belangrijk is dat hij een buitenstaander is, dat hij er niet bij hoort in die maatschappij. Hij moet dubbel zo hard werken om geaccepteerd te worden. Het is hem gelukt, hij is generaal geworden en heeft dus veel aanzien. Maar hij heeft dus altijd drie stappen meer moeten doen dan de rest. En dan trouwt hij ook nog eens met de dochter van een vooraanstaande heer, en dat doet hij ook nog eens stiekem. Door te trouwen met Desdemona probeert hij definitief één te worden met alles in haar wereld. Haar cultuur, haar vrienden, en dat betekent dat hij zijn eigen cultuur en zijn eigen vrienden opgeeft. Dat maakt iemand kwetsbaar, volgens mij. Als je zo bereid bent om alles uit handen te geven wat eigen aan je is, en als degene voor wie je dat doet dat niet meer accepteert, dan sta je dus echt met lege handen.”
Zoiets wil Römer nooit meemaken. Hij was er wel dichtbij, toen op 2 november 2004 Theo van Gogh werd vermoord: ,,Door wat er met Theo gebeurd is zou je heel makkelijk cynisch kunnen worden en je onschuld kunnen verliezen. Dat is bij mij niet gebeurd, maar het had kunnen gebeuren. Ik blijf graag op een onschuldige manier in het leven staan.”