Springtij
(NT Kwartiermakers)

Tekst/ concept/ spel: Pieter van der Sman, Dramaturgie: Costiaan Mesu, Vormgeving: Lex Caboort, Muziek: Arjan Kruidhof, Lichtontwerp: Jan Harm Wagner, Productie: Monique Koppers, Kostuums: Iris Elstrodt

lieve, drink mijn botten stuk en kus me dan een kopstoot

We stellen ons een man voor. Ergens in ’t Westen. Halverwege zijn leven. Hij macrameet wat af in zijn agenda. Hij vult zijn dagen met rommel ruimen, de groenbak schoonspoelen, de vaatwasser vullen en leeghalen, glazen in de kast, bestek in de la, koffie in de kan, sinaasappel uitpersen, vuilniszak dichtknopen, de dagelijkse verpletterende gang naar de supermarkt. Hij maakt een lijstje en slaat een paar glazen achterover. Het is nacht. En er zegt iets knak. De man zou zich willen terugtrekken in een chronotoop - waar de tijd stilstaat. Afgesloten van de buitenwereld. Een pas op de plaats. Een druk op de pauzeknop. Bevroren in luchtledigheid, in het ultieme NU. Maar zelfs het kortste NU is te lang. Een wankel evenwicht tussen verleden en toekomst, midden in het episch centrum. Overspoeld door een tsunami van tijd.

Pieter van der Sman zal voor de vaste bezoekers van het Nationale Toneel een bekend gezicht zijn. Hij maakt al ruim zes jaar deel uit van het ensemble en speelde onder meer in de montagevoorstellingen Elementaire Deeltjes en Hollandse Spoor van Johan Doesburg, maar bijvoorbeeld ook in het ijzersterke Bash geschreven door Neil Labute. En hij was recentelijk nog te zien in Susanne Kennedy’s enscenering van Dagelijks Brood. Pieters theatercarrière begon halverwege de jaren ’80. Onder de naam Clipdichter trad hij op als entr’acte in poptempel Paradiso. Slechts gewapend met een ritmebox overspoelde hij de verbaasde muziekliefhebbers met een spraakwaterval van poëtische associaties. Met Springtij keert Pieter terug naar die wortels als performer.

Springtij is de eerste voorstelling van NT Kwartiermakers. NT Kwartiermakers verkennen - met u - het terrein van het Nationale Toneel. Zij boren inspiratiebronnen aan en leggen verborgen talenten bloot. Het resultaat van hun inspanningen of het proces laten ze graag aan een klein publiek zien. Waar u getuige van bent zal steeds een andere vorm hebben, want het doel heiligt alle middelen: geënsceneerde lezingen van nieuwe stukken; multimediaal theater, een solo van een van onze acteurs, muzikale experimenten, enz. Alles is mogelijk. Theater in de ruimste zin van het woord, waarbij de makers voor ogen staat het publiek en het gezelschap te verrassen.

Stikken
(Tg Sonja)

Tekst: Anthony Neilson, Regie: Jori Hermsen, Dramaturgie/ vertaling: Costiaan Mesu, Spel: Anna Hermanns, Joost Dekker, Vormgeving: Lotte de Vries, Muziek: Erik Woltmeijer, Lichtontwerp/ techniek: Jeroen van Heijningen, Productie: Sophie Schoch, Grafische vormgeving: Rein v/d Ven, Zakelijk leiding: Joep Grooteman

Het verlangen naar een kind is verlangen zelf weer kind te zijn.

Op 28 maart 2008 gaat de voorstelling Stikken in première in De Lieve Vrouw in Amersfoort. Stikken is de Nederlandse première van het stuk waarmee de Schotse schrijver Anthony Neilson (1967) zes jaar geleden een schokgolf teweeg bracht op het Edinburgh Fringe festival.

Stikken is een aangrijpende, verstikkende dialoog tussen een man en een vrouw die zich wanhopig verzetten tegen het uiteenvallen van hun relatie. Haar zwangerschap dwingt hen tot een keuze voor een toekomst mét of zonder elkaar. In herkenbare, confronterende en humorvolle scènes vragen zij zich af of hun relatie wel bestand is tegen de komst van een baby. Ze vechten, dromen en verwonden elkaar, zonder grenzen te stellen aan de strijd die ze bereid zijn te leveren voor de liefde. Waar een ieder op de rem zou trappen, gaan zij door - tot enkel de harde, naakte waarheid overblijft.

De schrijver van het stuk Anthony Neilson (1967) werd geboren in Edinburgh, woont in Londen en stond aan de wieg van het "In-Yer-Face" theater aan het begin van jaren negentig. Neilson schetst in zijn stukken een kille samenleving boordevol eenzaamheid en gebrek aan contact in relaties, die tragisch en soms zelfs pathologisch zijn. Voor het stuk Stikken (Stitching) werd hij genomineerd voor de prijs ’Most promising playwright’. Theatergroep Sonja is het eerste gezelschap dat deze tekst in Nederland opvoert.

Stikken is de eerste toerneevoorstelling van Tg Sonja en wordt gecoproduceerd door Theater De Lieve Vrouw waar Stikken 28 maart 2008 in première zal gaan.

Hollandse Spoor
(Het Nationale Toneel)

Tekst Gerardjan Rijnders, Nazmiye Oral, Kiek Houthuijsen e.a., Regie Johan Doesburg, Dramaturgie Maria Uitdehaag, Costiaan Mesu, Decor Tom Schenk, Licht Reier Pos, Kostuums Dorien de Jonge, Regieassistentie Marjolein Polman, Muziek (live) Harry de Wit, Quirine Melssen, Willem Brink, Wim Konink, Marco Deegenaars

Spel: Stefan de Walle, Bas Keijzer, Cahit Olmez, Dennis Rudge, Diede Zillinger Molenaar, Esther Scheldwacht, Karien Noordhoff, Kevin Schoonderbeek, Maureen Teeuwen, Meral Polat, Pieter van der Sman, Ronald Boogaard, Roos Eijmers, Sadettin Kirmiziyüz, Wimie Wilhelm

Eerbetoon aan Den Haag, de liefde en vrijheid

Het nieuwe Nationale Toneel Gebouw aan de Schouwburgstraat 8 wordt eind januari 2008 feestelijk, luidruchtig en officieel geopend met Hollandse Spoor, een speciaal voor deze gelegenheid geschreven muziektheaterproductie. Het Nationale Toneel zet in op een muzikaal theaterspektakel dat zich afspeelt op een plek waar het nooit saai toeven is. Met een heterogene mix van Haagse Hopjes, ADO, politiek, Nederlands-Indië, Spinoza en Schilderswijk wordt Hollandse Spoor een eerbetoon aan Den Haag, de liefde en vrijheid.

Station Hollands Spoor, vrijdagmiddag. Lawaai van treinen, hectiek van reizigers. Temidden van alle drukte zit Hayat al een tijdje stil op een bankje voor zich uit te staren. Ze wil weg. Weg van verstikkende ouderliefde, een beschermende broer, een keurige baan. Ze wil vrij zijn, haar longen uit haar lijf zingen als zangeres in New York (Amsterdam zou ook al mooi zijn). Maar ze durft niet. Terwijl ze moed verzamelt ziet ze allerlei types verschijnen en verdwijnen. Heel kleurrijk Den Haag trekt aan haar voorbij. Dan ploft er een jongen met een waszak naast haar op de bank. Dat is Harm, een student die in het weekend zijn vuile was bij zijn moeder dumpt. Hij heeft helemaal geen haast en kan zijn ogen niet van de vurige Hayat afhouden. Ze praten. Over hun ouders en verschillende culturen, over zelfmoord en HEMA worst. Dwars door het lawaai van ADO-supporters, straatmuzikanten en de omroepinstallatie heen. Maar dan komt Hayats familie haar halen. Durft ze haar hart te volgen?

Hollandse Spoor belooft een avondvullend spektakel te worden in de regie van rashagenaar Johan Doesburg die het publiek zijn visie op de samenleving niet zal onthouden. Met veertien acteurs en vijf muzikanten gaat Doesburg enthousiast het nieuwe Nationale Toneel Gebouw te lijf.

Liaisons Dangereuses
(Het Nationale Toneel)

Tekst naar Pierre Choderlos de Laclos, Regie Johan Doesburg, Regieassistentie Marjolein Polman, Vertaling Marcel Otten, Bewerking Marcel Otten, Dramaturgie Costiaan Mesu, Karim Ameur, Decor André Joosten, Gevechtschoreograaf Jeroen Lopes Cardozo, Licht Reinier Tweebeeke, Kostuums Dorien de Jonge, Muziek Harry de Wit

Spel: Ariane Schluter, Celia Nufaar, Daan van Dijsseldonk, Gijs Scholten van Aschat, Lidewij Benus, Margo Dames, Marijn Klaver, Nele van Rompaey, Sophie van Winden

Wraak is een gerecht dat koud geserveerd dient te worden

Graaf Valmont en Markiezin de Merteuil, beiden mooi, talentvol, rijk en verveeld, zijn gewezen minnaars. Hun hartstocht voor elkaar is niet gedoofd en vindt een uitweg in een ziekelijk spel: het corrumperen van onschuldige zielen. Valmont heeft zichzelf de uitdaging gesteld de meest zuivere, trouwe en vrome vrouw van Parijs te verleiden. Merteuil sluit hierop een weddenschap
met hem af. Als hij in zijn opzet slaagt, zal zij nog éénmaal een nacht met hem doorbrengen. Valmont accepteert de uitdaging. Wat begint als een amoreel spel ontaardt in een strijd op leven en dood.

Het morbide machtsspel dat de twee leden van de adel spelen in de salons en slaapkamers van het eind 18e eeuwse Parijs is tegelijk opwindend, gevat en kil beschreven door Pierre Choderlos de Laclos. Zijn tekst, die uitkwam in 1782 aan de vooravond van de Franse revolutie, is een regelrechte aanval op de decadente levensstijl van de adel. Tweehonderd jaar later vierde een zelfgerichte erotiek opnieuw hoogtij. Reden voor verschillende auteurs om de beroemde Franse brievenroman te vertalen en bewerken voor toneel en film. Bij het grote publiek werd de roman pas echt bekend met de film Dangerous Liaisons (1989), waarin John Malkovich en Glenn Close excelleerden als het perverse liefdeskoppel.

Nu, twintig jaar later, presenteert regisseur Johan Doesburg zijn toneelversie van Liaisons Dangereuses, met in de hoofdrollen niemand minder dan Gijs Scholten van Aschat en Ariane Schluter. Na het veelgeprezen relatiedrama Demonen (2004) wagen deze regisseur en spelers zich opnieuw gezamenlijk in het mijnenveld dat liefde heet.

Levende Doden
(Het Nationale Toneel)

Tekst Laura Wade, Regie Ivar van Urk, Vertaling Joeri Vos, Dramaturgie Costiaan Mesu, Vormgeving Niek Kortekaas, Muziek Ivar van Urk, Regieassistentie Albert van Andel

Spel: Anniek Pheifer, Jeroen Spitzenberger, Matteo van der Grijn, Pauline Greidanus, Pieter van der Sman, Sabrina van Halderen, Tijn Docter

Thriller en zwarte komedie ineen

Levende Doden is een spannende thriller, een tedere komedie, een hoopvol relatiedrama, maar bovenal een knap geconstrueerd mozaïekverhaal over de kunst van het leven. Een kamermeisje vindt een dode hotelgast, de eigenaar van een depot treft een dood meisje aan in één van de opslagboxen en een lichtelijk overspannen zakenvrouw stuit tijdens het uitlaten van de hond op het zielloze lichaam van een serveerster. Gaandeweg blijken leven en dood meer met elkaar te maken te hebben dan op het eerste gezicht het geval was.

Laura Wade – jong, talentvol toneelschrijfster, ‘one of the hottest properties in British theatre’ – creëerde met Levende Doden een knap geconstrueerde puzzel. Op thrillerachtige wijze wordt een ijzingwekkende, schijnbaar op zichzelf staande, reeks overlijdensgevallen aan elkaar verbonden.

Regisseur, acteur en componist Ivar van Urk is sinds zijn regie van Anthony Neilson’s Penetrator in seizoen 2000/2001 een regelmatig terugkerende gast bij het Nationale Toneel.